Vanderwie?
Vanderlande is uitgegroeid van familiebedrijf in Veghel tot een internationaal marktleider. Inmiddels met bijna 9000 medewerkers in ruim 100 landen wereldwijd. Vanderlande vindt duurzaamheid belangrijk. Dat tonen ze de buitenwereld, en intern zie je het consequent terug als één van de drie strategische speerpunten. Dat heeft verschillende redenen:
– Duurzaamheid blijkt vaak een stimulans voor slimme oplossingen die beter en goedkoper zijn. Er zijn binnen Vanderlande inspirerende voorbeelden van innovaties die dit bewijzen.
– Klanten eisen het in toenemende mate in hun uitvraag. Het wordt een ‘License to Operate’. Zo sijpelt het door de keten heen, ook weer richting de leveranciers van Vanderlande.
– Voor veel medewerkers is duurzaamheid een belangrijk en zinvol onderwerp. Dat blijkt bijvoorbeeld uit de levendige community die er rond dit thema is, met ideeën en vrijwilligers.
– Leiders in de board hebben zich er ook persoonlijk over uitgesproken. Ze zien duurzaamheid als cruciaal voor hun eigen nalatenschap en dragen dit consistent uit. Dit bevlogen interview met de onlangs teruggetreden CFO is tekenend, maar ook deze muur waarop boardmember en andere collega’s hun persoonlijke voornemen delen.
Duurzaamheid?
De term wordt soms wat gemakkelijk gebruikt voor van alles. Vanderlande hanteert een in mijn ogen opvallend brede interpretatie van duurzaamheid, die vier missies afdekt:
- De klimaatcrisis is urgent. Vanderlande tekende de climate pledge, en zet concrete stappen om in 2040 ‘carbon neutral’ te zijn, dus tien jaar voor ‘Parijs’.
- De organisatie kijkt echter ook breder naar vervuiling, uitputten van bronnen en Circulaire economie. Vanderlande zet nu al concrete stappen om in 2040 circulair te zijn.
- Dat kan echter alleen in een gezonde en gelijkwaardige samenleving. Via ‘Good business’ wil Vanderlande ethisch handelen en internationaal bijdragen aan bijvoorbeeld mensenrechten.
- Tenslotte gaat het om ‘Fulfilling experience’: dat het leuk en gezond moet zijn om voor het bedrijf te werken. Denk aan arbeidsomstandigheden, ontwikkeling en diversiteit.
Zo’n brede, samenhangende aanpak van sustainability vind ik krachtig. Ik heb ervaren dat het anders snel leidt tot versnippering, vermoeidheid en verzadiging onder medewerkers. Elk van deze vier missies is vertaald in concrete, transparante doelen op korte en (middel)lange termijn. En heeft weer geleid tot concrete plannen binnen de verschillende afdelingen.
Grip op gedragsverandering
Nou weten we allemaal dat doelen en plannen niet zomaar leiden tot actie en impact, zeker als het gaat om duurzaamheid. Hoe je collega’s meekrijgt in ander dagelijks gedrag is een taaie vraag. Hoe maak je dat in de praktijk zichtbaar, meetbaar en behapbaar? Vanderlande gebruikt daarvoor de Prosci©-aanpak. Net als ik, als ‘advanced instructor’. Na een eerder, mooi Vanderlande traject rond Digitale Transformatie mocht ik het centrale Sustainability programmateam versterken als Change Manager. Hieronder drie van de interessantste vragen waar ik me mee bezig heb gehouden.
1 Hoe hou je het behapbaar?
Een consultant vraagt bij binnenkomst natuurlijk naar het doel. “Hoe ziet succes eruit als we na afloop tevreden terugkijken? Hoe is dat zichtbaar in cijfers, maar ook in het dagelijks (samen)werken op een vestiging?” Het programma is ambitieus en breed, van CO2 tot diversiteit, en had tientallen concrete targets (output, KPI’s) vastgelegd. Prachtig, maar ook wat minder behapbaar en herkenbaar voor collega’s in alle uiteenlopende rollen.
Daarom heb ik voorgesteld één vraag centraal te stellen. Dat is geworden: “Hoe vaak speelt Duurzaamheid een rol in dagelijkse gesprekken en beslissingen in je eigen team?” Eenmaal per week, of een half jaar al niet? Dit kunnen we eenvoudig uitvragen en monitoren. Het is concreet gedrag dat een belangrijke bijdrage zal leveren aan de genoemde KPI’s. En het biedt houvast voor een gerichte aanpak. Zo hebben we meteen vijf dooddoeners blootgelegd die we willen vermijden, zoals “dat is vast te duur”.
2 Hoe bewaak je samenhang?
Het centrale team bestaat uit 7 bevlogen medewerkers die bijdragen vanuit hun persoonlijke expertise op bijvoorbeeld de inhoud, training of communicatie. Toen ik arriveerde was er al heel wat moois gecommuniceerd en ontwikkeld. We hebben er meer focus en samenhang in kunnen aanbrengen door te werken vanuit een centrale ADKAR blueprint. Dat biedt een overzicht van hoe we doelgroepen stap voor stap ondersteunen in hun individuele verandering.
De ADKAR blueprint helpt om al bestaande initiatieven in kaart te brengen en te verhelderen waar nog hiaten zitten in het repertoire. Ook toont het de (vijf) verschillende expertises in het centrale team duidelijk, die op basis hiervan hun eigen uitvoeringsplan uitwerken:
- Sponsoren: steun hen in hun rol en bouwen aan een sterke en coherente sponsor coalitie
- People Managers: help hen het team te ondersteunen door bijv events en een team toolbox
- Community: versterken van voorlopers via bijv communities, challenges en bijeenkomsten
- Communicatie: over het waarom en de voortgang via bijvoorbeeld video’s, FAQ’s en events
- Training: know-how en in de praktijk brengen via bijvoorbeeld micro learnings en games
3 Hoe meet je impact en stuur je bij?
Uiteindelijk gaat het niet om schouderklopjes voor mooie events, games, toolboxen en dashboards. We kijken verder dan het aantal ‘views’ van een video, of de uitslag van een e-learning. Het gaat om het effect op het dagelijkse gedrag: duurzaamheid in teamgesprekken en -beslissingen. Dit meten we periodiek. We kijken echter ook naar de tussenstappen ernaartoe, volgens ADKAR: is duidelijk waarom, zie je het persoonlijk zitten, heb je de kennis, en de mogelijkheid, en blijf je het ook doen?
We meten dat met individuele enquêtes en in teambijeenkomsten. Soms is dat frustrerend, omdat we minder ver blijken te zijn dan we dachten. Zo bleek dat ondanks veel communicatie de daadwerkelijke ‘waarom’ nog maar geland te zijn bij een beperkt deel van de collega’s wereldwijd. Vaak is het juist erg motiverend, als je ziet hoeveel vordering een bepaalde groep maakt. Bovendien heb je inzicht wáár en hoe je de collega’s het beste ondersteund kunnen worden. Het geeft grip.
Hoe verder?
Inmiddels maak ik geen deel meer uit van het Sustainability team. Ik mis het bevlogen sparren en samenwerken, maar heb er alle vertrouwen in dat het team grip houdt en het verschil blijft maken! Binnen Vanderlande ben ik inmiddels weer gevraagd andere uitdagende initiatieven te begeleiden. Wordt vervolgd!